Kto z nas idąc do lasu nie natknął się na mrowisko? Osobiście uwielbiałem obserwować ten ciągły ruch. Niby nie uporządkowany a jednak każdy członek mrówczej społeczności wie co ma robić. Niesamowite prawda? A czy próbowaliście kiedyś posłuchać mrowiska? Jeżeli nie to warto to zrobić. W bezpiecznej odległości, w miejscu gdzie będzie kompletna cisza warto nadstawić ucha i wsłuchać się w szelest wydawany przez setki tysięcy odnóży. 

Fot. 1 Mrowisko (fot. Michał Miesikowski)

Najczęściej spotykane mrowiska to te tworzone przez mrówkę rudnicę Formica rufa. Gatunek ten jest typowym przedstawicielem leśnych habitatów. Preferuje lasy sosnowe. Występuje w całej Europie oraz w zachodniej części Azji. Gniazda rudnic to ogromne kopce złożone z ilgliwia. Wysokość części nadziemnej może sięgać nawet 1 m. Owady te są tzw. owadami społecznymi  to znaczy takimi, u których występuje podział pracy, wykonywanej przez poszczególne osobniki dla dobra grupy. W jednym mrowisku może znajdować się nawet ponad milion mrówek. Z których najważniejsza to królowa (może być jedna ale może być ich kilka). Czym się mrówki żywią? Głównie bezkręgowcami. Mówi się że mrówki to rodzaj sanitariatu lasu. Między innymi dzięki nim, z lasu znika martwa materia organiczna pochodzenia zwierzęcego. Chyba nie trzeba uświadamiać jak ważna to rola.

Czy mrowiska należy chronić? Odpowiedź jest tylko jedna. Tak. Mrowiska mrówki rudnicy należy chronić chociażby dlatego że same podlegają ochronie podobnie jak ich lokatorzy. No dobrze a co w sytuacji gdy mrowiska znajdują się np. na trasie planowanych dróg? Wówczas możemy spróbować mrowisko przenieść. Wbrew pozorom nie jest to nic skomplikowanego, a możemy dać szanse owadom na odtworzenie kolonii.

Jak wygląda przeniesienie mrowiska? Poniżej przedstawiamy cały proces:

1. Przemieszczanie mrowiska powinno nastąpić w okresach aktywności mrówek. Optymalnie od kwietnia do końca września. W dniu w którym nastąpi przeniesienie mrowiska temperatura winna wynosić minimum 10°C, a mrówki winny znajdować się w obrębie mrowiska, nie wykazując dużej aktywności.
2. Wszystkich czynności powinien nadzorować entomolog. Przed przystąpieniem do przemieszczenia należy wybrać miejsce spełniające wymagania ekologiczne gatunku (w istniejącym drzewostanie, umiarkowane nasłonecznienie, w oddaleniu od ścieżek migracyjnych zwierząt, na zmurszałym pniu).

Fot. 2 Miejsce do przeniesienia mrowiska (fot. Michał Mięsikowski)

3. Ściółkę w nowym miejscu należy usunąć do poziomu gleby mineralnej w promieniu nie mniejszym niż 20 cm i nie większym niż 40 cm od pnia. Stary pień drzewa należy wyciąć do głębokości maksymalnie możliwej po czym nastąpi przeniesienie mrowiska w nowe miejsce. W przypadku braku takiej możliwości zostanie wybrany częściowo rozłożony pień, na którego wierzchniej stronie zostaną ułożone gałązki oraz część zebranego gniazda wraz z mrówkami.
4. Przemieszczania rozpocznie się od zebrania najaktywniejszych mrówek, które umieszczamy w osobnym pojemniku.
5. Pobieranie substratu z mrówkami do przemieszczenia rozpoczyna się od części środkowej mrowiska, zaczynając od pokładów jajowych. Wybiera się maksymalną ilość substratu wraz z mrówkami, przemieszczeniem należy objąć co najmniej 75 % - 90 % objętości  naziemnej mrowiska.
6. Należy bezwzględnie starać się objąć przenosinami królowe celem zapewnienia trwałości przeniesionej kolonii. 
7. Worki z substratem oraz osobnikami mrówek należy  odłożyć w zacienionych miejscach. Następnie niezwłocznie przenieść na nowe miejsce. Substrat w nowym miejscu należy odłożyć w kolejności odwrotnej do zbioru.
8. Po zakończeniu przenosin gniazdo należy przykryć gałęzią drzewa iglastego (najlepsza opcja), celem ograniczenia nasłonecznienia i zabezpieczeniu przed wysychaniem postaci preimaginalnych mrówek. Gałęzie zostaną usunięte w wyznaczonym terminie tj. między 24  a 72 godzinami od zakończenia przemieszczania.

Fot. 3 Mrowisko po przenosinach (fot. Michał Mięsikowski)

Jeżeli na trasie planowanej budowy znajdują się mrowiska, zawsze należy je przenieść i dać szansę na przetrwanie kolonii. Jeśli nie wiecie jak do tego podjeść czekamy na telefon. Zajmiemy się wszystkimi formalnościami i samym procesem przenosin mrowisk.

Michał Mięsikowski

Zapraszamy również na media społecznościowe gdzie możecie na bieżąco śledzić nasze poczynania:

https://www.facebook.com/gobioekspertyzy?ref=hl

https://twitter.com/Gobio_ekspert

Skąd czerpałem wiedze:

Medianauka.pl/mrowka-rudnica dostęp z dn. 15.08.2020

Doświadczenie własne w pracy dla Gobio